Πολύ ανησυχητικές είναι οι προβλέψεις των επιστημόνων, για τον ρυθμό αύξησης των προβλημάτων βαρηκοΐας στον παγκόσμιο πληθυσμό – Για την αντιμετώπιση της στην Ελλάδα, τα προβλήματα και τις σημαντικές επιπτώσεις, κοινωνικές και οικονομικές, μίλησε στο GRTimes.gr, o Δημήτρης Χρυσικός, Ηλεκτρονικός Μηχανικός Βιοιατρικής Τεχνολογίας και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ακοολογίας και Τεχνολογίας.
Εξαιρετικά ανησυχητικός είναι ο ρυθμός αύξησης των προβλημάτων ακοής που αντιμετωπίζουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως, με τα στατιστικά να αποτυπώνουν μια ζοφερή πραγματικότητα και να «φωνάζουν» πως είναι απαραίτητο να υπάρχει ενημέρωση, πρόληψη, διάγνωση και αποκατάσταση για τη βαρηκοΐα.
Με βάση τους τελευταίους υπολογισμούς και προβλέψεις, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και ειδικούς επιστήμονες:
- Ένα στα πέντε άτομα παγκοσμίως, παρουσιάζει μια μορφή βαρηκοΐας, ενώ το 2050, το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο ένα στα τέσσερα άτομα.
- 1,1 δις άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο εμφάνισης βαρηκοΐας λόγω επισφαλών συνθηκών ακοής.
- Το 2050, ο αριθμός των βαρήκοων αναμένεται να υπερβεί τα 2 δις.
- Τα περισσότερα άτομα με βαρηκοΐα παγκοσμίως δεν έχουν την απαραίτητη πρόσβαση, στην αποκατάσταση με ακουστικά που χρειάζονται. Υπολογίζεται ότι περίπου 430 εκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο, χρίζουν άμεσης αποκατάστασης με ακουστικά.
- 200 εκατομμύρια άτομα, τα περισσότερα από τα οποία είναι παιδιά, πάσχουν από διάφορες χρόνιες λοιμώξεις του ακουστικού συστήματος.
Η βαρηκοΐα σε… κόστος
Μεταφέροντας και αναλύοντας τα δεδομένα αυτά στο GRTimes.gr, o Δημήτρης Χρυσικός, Ηλεκτρονικός Μηχανικός Βιοιατρικής Τεχνολογίας και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ακοολογίας και Τεχνολογίας, επισημαίνει πως το βασικό μήνυμα που προκύπτει, είναι ότι πρέπει να υπάρχει μια φροντίδα ακοής για όλους τους ανθρώπους, με παράλληλη κινητοποίηση των αρχών για ευαισθητοποίηση-πρόληψη στο συγκεκριμένο πρόβλημα που διογκώνεται με γοργούς ρυθμούς και το οποίο έχει εκτός από κοινωνικές και τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις.
Εξηγεί καταρχήν, πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής σαφώς, είναι αυτός που δίνει αυτήν την αύξηση. «Καταρχήν δεν προσέχουμε την ακοή μας… όλοι μας. Πολλές φορές δεν χρησιμοποιούμε σωστά τα ακουστικά, τα κινητά και φυσικά υπάρχουν και τα νέα άτομα που δυστυχώς χρησιμοποιούν τα ακουστικά που εφαρμόζουν για να ακούνε μουσική επίσης λάθος, καθώς σε μακροχρόνια χρήση, χωρίς να «αναπνέει» το αυτί, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα βαρηκοΐας».
«Στη διάρκεια ζωής των ατόμων, θα πρέπει να υπάρχει μια ενημέρωση και προληπτική δράση για την ακοή, να υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και ανάλογη -και έγκαιρη- αποκατάσταση» αναφέρει, τονίζοντας πως η «επένδυση» αυτή, στην επόμενη δεκαετία θα ωφελήσει πάνω από 1,4 δις άτομα, ενώ το οικονομικό όφελος θα είναι 16 δολάρια για κάθε ένα δολάριο «επένδυσης».
Είναι χαρακτηριστικό πως κάθε χρόνο ξοδεύονται 980 δις δολάρια σε όλον τον κόσμο, λόγω της μη αντιμετώπισης της βαρηκοΐας. Στο κόστος αυτό συμπεριλαμβάνονται πολύ πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, απολύσεις από εργασιακούς χώρους με τις προβλεπόμενες αποζημιώσεις, επιδόματα ανεργίας ή αναπηρίας κτλ.
Το αντίστοιχο κόστος μη αντιμετώπισης της βαρηκοΐας για την Ευρώπη είναι 216 δις ετησίως, ενώ ειδικά για τις χώρες της Ε.Ε έχει ανέλθει στα 185 δις.
Πολλαπλές και οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η μη αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στους ενήλικες, συνδέεται άμεσα με την ανεργία, καθώς τα άτομα αυτά δυσκολεύονται να βρουν εργασία, αλλά και όταν εργάζονται κινδυνεύουν περισσότερο με απόλυση. Αυτή είναι μόνο μια από τις πολύ σοβαρές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει η πάθηση σε ατομικό επίπεδο.
Έχει αποδειχτεί επίσης ότι η βαρηκοΐα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης κλινικών συμπτωμάτων κατάθλιψης, τα οποία συνδέονται με την εμφάνιση εμβοών, που με τη σειρά τους συνεισφέρουν στη νοητική εξάντληση του ατόμου.
Την ίδια στιγμή βαρηκοΐα εμφανίζεται ως η μεγαλύτερη αιτία αύξησης της άνοιας των ηλικιωμένων και είναι υπεύθυνη για το 8,2% εμφάνισης των περιπτώσεων αυτών.
Στα παιδιά η έγκαιρη εφαρμογή των ακουστικών, εφόσον γίνει νωρίς η διάγνωση, οδηγεί στην καλύτερη ακοή, στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας και στην καλύτερη επικοινωνία, στην καλύτερη ποιότητα ζωής, που οδηγούν με τη σειρά τους οπωσδήποτε σε καλύτερη εκπαίδευση και φυσικά σε λιγότερα ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
«Στίγμα» το ακουστικό ακόμη και σήμερα
Ενώ το ακουστικό είναι ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους αποκατάστασης, προσφέροντας καλύτερη επικοινωνία και ποιότητα ζωής, πολλές φορές δεν τυγχάνει της ανάλογης αποδοχής από τον κόσμο.
Περίπου 4 στα 5 άτομα που χρειάζονται ακουστικό, δεν το χρησιμοποιούν, λένε οι έρευνες, ενδεχομένως θεωρώντας(λανθασμένα) ότι η βαρηκοΐα είναι συνδεδεμένη με το γήρας.
Και ενώ αυτό σε κάποιες περιπτώσεις ισχύει, δεν είναι κανόνας. Στατιστικά η εμφάνιση της βαρηκοΐας σε σχέση με τις ηλικίες, καταγράφεται ως εξής:
- Μέχρι 14 ετών είναι 2%,
- από 15-24 4%,
- από 25-34 είναι 4,5%,
- από 35-44 είναι 6%,
- από 45-54 είναι 8%,
- από 55-64 είναι 13%,
- από 65-74 είναι 19%
- και από 74+ είναι 37%.
Ο μέσος όρος του πληθυσμού είναι 10,5%.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται πως ο αριθμός των βαρήκοων στις «μικρότερες» ηλικίες των 65-70 έχει αυξηθεί πλέον πάρα πολύ, ακόμη και σε άτομα της ηλικιακής ομάδας 35-40.
Όπως λέει ο κ. Χρυσικός, η μη χρήση του ακουστικού από άτομα που το χρειάζονται, αποτελεί πολύ μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. «Δυστυχώς ο κόσμος δεν το καταλαβαίνει και υπάρχει κοινωνικό στίγμα παγκοσμίως ακόμη και σήμερα. Και για την πάθηση και για την εφαρμογή του ακουστικού» λέει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως οι νεαρότεροι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και χρησιμοποιούν τα ακουστικά και στην εργασία και αλλού.
Την ίδια στιγμή, εντυπωσιακό είναι το στοιχείο πως από την πρωτογενή γνωμάτευση της βαρηκοΐας από τον ειδικό ΩΡΛ, μέχρι την εφαρμογή του ακουστικού, στατιστικά ο μέσος χρόνος εφαρμογής ανέρχεται στα 5 χρόνια.
Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός πως όσο μεγαλύτερο βαθμό είναι η βαρηκοΐα, τόσο μεγαλύτερη είναι και η αποδοχή και η χρήση ακουστικών (που κυμαίνεται από 17% έως 74%, ανάλογα με τις ηλικίες), δείχνει πως πολλοί αναγκάζονται στο τέλος να χρησιμοποιήσουν το ακουστικό. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως πολλά βαρήκοα άτομα πηγαίνουν στην επιχείρηση του κ. Χρυσικού, μετά από προτροπή του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, που πιέζει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αποδοχή της εφαρμογής των ακουστικών βαρηκοΐας, (σύμφωνα με στοιχεία του Eurotrak), είναι το 2009 33,1%, το 2012 35%, το 2015 37% και το 2018 41,6%.
Τελευταία λέξη της τεχνολογίας
Παρά τους… επίμονους «αρνητές», ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ακοολογίας και Τεχνολογίας, τονίζει πως η εφαρμογή των ακουστικών βαρηκοΐας, αυξάνεται παγκοσμίως, με την εξέλιξη της τεχνολογίας.
Τα ακουστικά έχουν γίνει πολύ πιο μικρά και αποτελεσματικά και η ψηφιακή τεχνολογία τα κάνει πολύ πιο εύκολα στη χρήση και στην εφαρμογή.
Πολλά μοντέλα μπορούν να συνδεθούν ασύρματα με κινητά τηλέφωνα για συνομιλίες, αλλά και για την εύκολη ρύθμιση παραμέτρων του ακουστικού, από την οθόνη του κινητού, όπως είναι η ένταση και διάφορες άλλες λειτουργίες.
Η τεχνολογία μας δίνει σήμερα τη δυνατότητα να συνδέσουμε τα ακουστικά βαρηκοΐας ασύρματα και με άλλες συσκευές, όπως η τηλεόραση, κάνοντας πιο εύκολη την καθημερινότητα των χρηστών.
Ακουστικά μόνο σε ειδικούς – Μακριά από αγορές μέσω διαδικτύου
Είναι όμως όλα τα ακουστικά ασφαλή και ενδεδειγμένα για χρήση από όλους όσους έχουν κάποιο πρόβλημα ακοής; Οπωσδήποτε όχι.
Η εφαρμογή των ακουστικών, λέει ο κ. Χρυσικός, θα πρέπει να γίνεται σε πιστοποιημένα κέντρα εφαρμογών από ειδικούς ακοοπροθετιστές, οι οποίοι αποτελούν τον συνδετικό κρίκο στη «διαδρομή» μεταξύ διάγνωσης και αποκατάστασης. Είναι αυτοί που έχουν την τελική ευθύνη των εφαρμογών των ακουστικών.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει την ίδια στιγμή να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα ακουστικά που κυκλοφορούν είτε στο διαδίκτυο, είτε από άτομα που δεν είναι πιστοποιημένα για αυτή τη δουλειά.
Ο κ. Χρυσικός επισημαίνει πως υπάρχουν δύο τέτοιες κατηγορίες «ακουστικών» που υπάρχουν και τα οποία είναι επικίνδυνα. «Η μία είναι τα λεγόμενα anonymous, τα οποία δεν έχουν την πιστοποίηση της ΕΕ, το σήμα CE. Κυκλοφορούν διάφορα τέτοια ακουστικά τα οποία είναι πολύ φτηνά στην τιμή. Εμείς οι ειδικοί και μόνο που τα βλέπουμε σε φωτογραφίες, το μόνο που κάνουμε είναι να γελάσουμε. Αλλά από την άλλη λυπάμαι γιατί δεν έχει επέμβει η πολιτεία να σταματήσει αυτό το φαινόμενο».
Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν επίσης κάποιες συσκευές που ονομάζονται ενισχυτές ήχου, κατά των οποίων οι σύλλογοι ακοοπροθετιστών έχουν κάνει δικαστικούς αγώνες που κέρδισαν. «Και μάλιστα έλεγαν πάρε ένα τέτοιο και θα ακούς τι λένε στα 20 μέτρα. Δεν είναι φαινόμενο μόνο της ελληνικής πολιτείας, αλλά έχει συμβεί σε όλη την Ευρώπη» λέει.
Και εξηγεί πως αποδείχτηκε η επικινδυνότητα τους: «Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ακοολογίας και Τεχνολογίας, που έχω την τιμή να προεδρεύω από το 2015, είχαμε συλλέξει τέτοιου είδους ενισχυτές ήχου από όλη την Ε.Ε και τους μελετήσαμε σε ένα γερμανικό εργαστήριο. Αποδείχτηκε και με έκθεση που συντάξαμε, πως αυτά τα ακουστικά είναι επικίνδυνα για την υγεία του ατόμου. Αν κάποιος τα χρησιμοποιήσει, μπορεί αφενός να αυξήσει τη βαρηκοΐα του ή αν δεν έχει, να αποκτήσει. Διότι οι εντάσεις που δημιουργούν αυτές οι συσκευές είναι πάρα πολύ μεγάλες και πάνω από τα επιτρεπτά όρια. Το προβλεπόμενο ακουστικό δεν ενισχύει απλά τον ήχο. Έχει συστήματα μέσα τα οποία είναι πάρα πολύ εξειδικευμένα και λειτουργούν σε συγκεκριμένες συχνότητες, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Υπάρχουν συσκευές «ενισχυτές ήχου», που το πόρισμα που εκδώσαμε αναφέρει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ασφαλώς, χωρίς να δημιουργούν βλάβη, μόλις 1 δευτερόλεπτο την ημέρα».
Ακουστικά βαρηκοΐας – Πως επιδοτούνται από τον ΕΟΠΥΥ
Σύμφωνα με τον κ. Χρυσικό, στην Ελλάδα ο ΕΟΠΥΥ έχει κάνει συμβάσεις με όλους τους παρόχους ακουστικών βαρηκοΐας και δίνει ένα ποσό περίπου 450 ευρώ ανά ακουστικό, το οποίο μπορεί κάποιος να ανανεώσει, εφόσον υπάρχει καινούρια ακοολογική μέτρηση από ειδικό ΩΡΛ γιατρό.
Τα παιδιά αποτελούν μια ειδική ομάδα ατόμων που χρίζουν εφαρμογής ακουστικών και πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή. Εδώ το ποσό που δίνει ο ΕΟΠΥΥ είναι 540 ευρώ ανά ακουστικό, γιατί τα παιδιά κάνουν εφαρμογή 2 ακουστικών, έρχεται όμως και το υπουργείο Παιδείας, το οποίο επιχορηγεί το υπόλοιπο από τα 1080 για τα δύο ακουστικά, μέχρι τις 3.000 ευρώ. Δηλαδή 1080 ευρώ ο ΕΟΠΥΥ και τα υπόλοιπα περίπου 1920, τα δίνουν οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, για παιδιά από 6 έως 16 ετών.
Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί για τη χώρα μας, πως ο ΕΟΠΥΥ επιδοτεί στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μόνο ένα ακουστικό. «Είναι χαρακτηριστικό πως στην Ε.Ε το 95% των περιπτώσεων κάνουν εφαρμογή και στα δύο αυτιά, ενώ στην Ελλάδα το 85% κάνει εφαρμογή μόνο στο ένα αυτί (εκτός στα παιδιά που χρησιμοποιούν δύο). Είναι σαν να πηγαίνεις στον οφθαλμίατρο και σου βρίσκει μυωπία και να παίρνεις φακό μόνο για το ένα μάτι….» λέει ο κ. Χρυσικός.
Η Ελλάδα μάλιστα είναι στην προτελευταία θέση των χωρών της Ε.Ε, στον αριθμό των ακουστικών ανά κάτοικο. Στη Δανία πχ αντιστοιχεί ένα ακουστικό στους75 κατοίκους, ενώ στην Ελλάδα αντιστοιχεί ένα ακουστικό στους 405 . Σε αυτό συμβάλλει και το γεγονός ότι γίνεται στη χώρα μας, εφαρμογή ακουστικού μόνο στο ένα αυτί. Την τελευταία θέση κατέχει η Ρουμανία.
Πρόβλημα υπάρχει σύμφωνα με τον κ. Χρυσικό και ανάμεσα στον ΕΟΠΥΥ και τις εισαγωγικές εταιρείες, οι οποίες έχουν επιβαρυνθεί εκτός όλων των άλλων και με ένα clawback το οποίο είναι πάρα πολύ μεγάλο και δεν μπορούν να το «σηκώσουν». «Γίνεται ένας πολύ μεγάλος αγώνας ώστε να μειωθεί αυτό το ποσό. Το 2018 πχ, λόγω λάθους προϋπολογισμού, οι εταιρείες κλήθηκαν να επιστρέψουν το 90% των χρημάτων που πήραν από τον ΕΟΠΥΥ. Πιστεύουμε ότι επειδή το 2020 οι πωλήσεις έπεσαν αρκετά, δεν θα υπάρχει clawback. Όπως και το 2019 ήταν πολύ χαμηλό. Δεν λέμε να μην πληρώσουμε, αλλά να μην πληρώνουμε τέτοια ποσοστά», καταλήγει ο γνωστός Ηλεκτρονικός Μηχανικός Βιοιατρικής Τεχνολογίας.
INFO:
- Ο Σύλλογος Ακοοπροθετιστών Ελλάδος είναι ο επίσημος φορέας του συστήματος εφαρμογής ακουστικών στη χώρα μας. Αυτή τη στιγμή έχει περίπου 280 μέλη, ενώ τα εργαζόμενα άτομα συνολικά στον κλάδο είναι περίπου 3.000-3.500 σε όλη την Ελλάδα.
- ΦΕΚ του 1995 αναφέρει ότι το επάγγελμα του ακοοπροθετιστή, είναι επάγγελμα υγείας.
- Ο Ευρωπαϊκός Σύλλογος Ακοοπροθετιστών, μέλος του οποίου είναι και ο Ελληνικός Σύλλογος, εκπροσωπεί συνολικά περίπου 45.000 ακοοπροθετιστές από 13 χώρες μέλη του.